MEDYALAB - 1. SAYI

F i l m l e r ve Ço c u k l a r Filmler ve çocuklar: görünür ve görünmez arasında arabuluculuk S inemanın ne olduğunu ve görsel-işitsel, kültürel deneyimini anlamak için sunduğu olanakla- rı düşündüğümüzde, üzerine sayfalarca yazı yazabil- memiz mümkün. Sinemanın bu özelliklerinin yanı sıra, bugün film izleyen çocukların sayısı yadsınama- yacak kadar fazla. Bu noktada, ünlü film kuramcısı Andre Bazin’in sor- duğu o meşhur sorusu geliyor gündeme: “Sinema ne- dir?”. Bir sanat, eğlence, endüstri, kültür aracı, yanı sıra bir anlatım, dil, araç. İlk sinema kuramcıların- dan biri olan Hügo Munstenberg, film ile ilgili ilginç tespitlerde bulunurken, filmin nasıl çalıştığı ve izle- yici ile olan ilişkisini düşündü. Bu süreçlerden bazı- larını bilmek, hayal gücünün sınırlarını zorlamayı ve filmin izin verdiği hayali düşünmeyi sağladığını söylemek mümkün görünüyor. Münsterberg’in bu fikri, sinemanın algısını ve yorumlanmasını da önemli bir bakış açısı getiri- yor. Bu nedenle, filmlerin özellikle çocuklar ile olan ilişkisinin bazı yönlerini anlamak oldukça önemlidir. Filmlerin, hayal gücü ve hayali kavramları çok an- lamlı ve farklı şekillerde inşa edebildiğini iddia ede- biliriz. Bu noktada filmler, bakış açıları üretmek için sembolik birer makine işlevi görürler. Çocuklar ve filmler Sinemayla ilgili farklı yorumlar olduğu gibi, sinemanın hayal ile ilişkisi ve filmleri görme biçim- leri/yolları çocukların kendi deneyimlerine dayanır. Bu noktada, Walter Benjamin’in deneyim kavramına dayanarak, bir film izlemenin bireysel, geçici ve kısa süreli deneyiminin anlatılması, bu deneyimin pay- laşıldığında bir deneyim haline gelebileceği ihtima- line dayanır. Filmle karşılaşınca uyanan ve bunlarla sınırlı kalmayan deneyim, izleyicileri (bu metinde özellikle çocukları), başka olasılıklara/dünyalara gö- türür. Sinema ile ilgili çocuk tasvirleri Çocukların sinema ile ilgili sahip oldukları tem- siller birer kurgudur ve bu kurgu, kültürle ilişki- lerine ve kimliklerine göre inşa edilmektedir. Bu noktada, aşağıdaki şu soruların düşünülmesinin faydalı olacağı kanaatindeyim. Sizin için sinema nedir? Bir filmin çocukları memnun etmek için ne yap- ması gerekir? En sevdiğin filmler neler? Sinema (salonunda) ve televizyonda film izlemek arasındaki farklar nelerdir? Dr. Öğr. Üyesi Hasan Gürkan 22 MEDYALAB KAS IM 2020