MEDYALAB - 1. SAYI

V İ TR İ N 34 MEDYALAB KAS IM 2020 S inema yazımına yeni bir eser katıldı: Karşı Si- nema. Literatürde üzerine fazla bilgi bulunmayan karşı si- nema bu kitapta... Es Yayınları’ndan çıkan ve İstanbul Arel Üniversitesi Öğretim Elemanı Dr. Hasan Gürkan’ın kaleme aldığı kitap; sinemadaki anlatı tarzları üzerinden Hollywo- od sinemasında, özellikle 1990’lı yıllar ile birlikte bir deği- şimin yaşandığı ve yeni bir anlatı iddiasında bulunuyor. Türsüzleşen filmler Sinema alanında akademik çalışmalar gerçek- leştiren ve aynı zamanda Karşı Sinema kitabının yazarı Dr. Hasan Gürkan, karşı sinema filmlerinin sermayesinin bağımsız olduğu veya bir stüdyo tarafından üretilmeyen filmler olduğuna dikkat çekti. Dr. Gürkan, “Günümüzün postmodern bir dönem olarak tanımlanması, bu tanımın ise bir tanımsızlığı beraberinde getirmesi toplumsal sis- tem içerisinde birçok kuramın, olayın ve olgunun belirsiz olmasına neden oluyor. Günümüz dünyası çelişkiler ve be- lirsizlikler olarak tanımlanabilir. Homojenlik artık mevcut değil; buna karşın ideolojik ikilemlikler, bölünmüşlük ve çoklu kimlikler ve de çoklu tanımlar mevcut. Peter Wollen tarafından önerilen karşı sinema da, postmodern düzen ve postmodern sinema süreci içerisinde Hollywood tarafın- dan başkalaştırılıyor. Hollywood filmlerinin klasik anlatıyı benimsemeyen bu filmlerin anlatıları melezleşiyor; tür ola- rak ise belirsiz yeni tür/türler oluşturulduğu, hatta türsüz- leşmeye doğru gidildiğini söylemek mümkün. Aslında tür ve yüksek bütçeli filmler, her ne kadar ticari kaygılar ile üretiliyor olsalar da, bu filmler tür kategorisi içerisinde de- ğerlendirilememesine rağmen filmler ticari başarı sağlıyor. Karşı sinemaya artık Hollywood sinemasında da rastlamak mümkün” dedi. Kitap, ilk eser olma niteliğinde Dr. Gürkan Hollywood sinemasının film çalışmaları kapsamında çok kez farklı açılardan incelendiğini belirterek, “Gerek sosyal ve kuram- sal açıdan, gerekse endüstriyel açıdan incelenen Hollywood sinema- sı, aynı zamanda uyarlama, yeniden çekim, temsiller gibi konularda da araştırmacıların ilgi alanına giriyor. Ancak değişen dünya düze- ni ile birlikte, bir endüstri ürünü olan Hollywood filmleri, değişime uğruyor. Bu kapsamda filmlerin anlatı özellikleri de değişiyor. Karşı Sinema kitabı; egemen Hollywood sinemasında değişen değerleri ve eğilimleri, bunun ardalanındaki nedenleri inceliyor” açıklamalarında bulundu. Dr. Gürkan, karşı sinema kavramı ile ilgili İngilizcede nere- deyse hiç, Türkçede ise hiç kaynak bulunmadığını ifade ederek, kita- bın, karşı sinema alanında Türkiye’de ayrıntılı bir çalışma özelliğinde olduğunu da belirtti. Yeni karşı sinema Dr. Gürkan Hollywood’un karşı sinemayı dönüştürdüğünü belirterek yeni bir kuram da ortaya atıyor: “Hollywood sinemasının, küreselleş- menin etkisi ile anlatısında değişiklikler olduğunu görmek mümkün. Hollywood filmlerinin birçoğunun anlatılarının 1990’lı yıllar ile birlik- te klasik anlatıdan uzaklaşarak melez anlatılara doğru bir kayma gös- terdiğini söylenebilir. Hollywood sinema endüstrisinin türsel, akım, dil kullanımı ve anlatı teknikleri bakımından değerlendirildiğinde de, günümüzde melezlenmelerin olması kaçınılmaz hale gelmiş du- rumda. Kültür endüstrisi ürünlerinin küresel dağıtım kanalları gereği oluşan uluslararası dolaşımlarının bir sonucu olarak, değişen izleyici profiline doğru orantılı olarak farklı özelliklere ve ihtiyaçlara sahip kişilere ulaşabilmek adına, Hollywood, sinema filmlerinin anlatıları- nı da değiştiriyor ve yeniliyor. Kapitalizmin, yeniden kazanç sağlama isteği duyduğu her dönem, kendisini yeniden ürettiği ve bunu ya- parken de kültür endüstrisinden faydalandığı gerçeğini göz önünde tuttuğumuzda, Peter Wollen’in Hollywood’a alternatif önerdiği; an- latı ve endüstriyel olarak Hollywood’un karşısında duran karşı sine- ma anlatısını da 1990’lı yıllar ile birlikte sinema endüstrisi içerisinde yeniden ürettiği söylenebilir. Hollywood böylelikle, anlatıları birbiri içerisine eklemleyerek dönüştürüyor ve Wollen’in karşı sinema anla- tısını baz alarak ortaya yeni bir anlatı tarzı oluşturuyor”.