MEDYALAB - 1. SAYI

Ye n i Me d y a v e Ç o c u k B a ğ l am ı n d a Ka v r am l a r Akran Zorbalığının Yeni Yüzü: Siber Zorbalık (Cy- berbullying) Nedir? Nasıl Önlenir? Saldırganlık, tarih boyunca, en ilkel top- lumlardan, en uygar topluluklara kadar, dünyanın her yerinde karşılaşılan iletişimsel bir sorun olarak karşımıza çıkar. (Gökler, 2009). Zorbalık, saldırgan- lık kavramının bir alt kavramı olarak, “saldırganlık içeren” ve “bilerek yapılan” bir davranış biçimidir. (Smith, 1999). Geleneksel akran zorbalığı ise, fizik- sel olarak kendini savunamayacak kadar güçsüz, ya da psikolojik olarak savunmasız olan kurban üzerinde, akranları tarafından tekrarlanan fizik- sel ve ya psikolojik ataklar olarak tanımlanmıştır. Burada vurgu yapılan “kurban” benzetmesi şidde- te maruz kalan kişiyi işaret eder. Akran zorbalığı, özellikle okul döneminde, çocukların ve ergenle- rin hayatlarında sıkça karşılaştıkları bir olgu olarak karşımıza çıkar. Kurban, zorba ve hem kurban hem zorba olma durumu ilişkisi içerisinde süregelen bir ilişkiler ağından bahsetmek mümkündür. Birey, zorbalığa maruz kalan kişi olarak tanımladığımız kurban olabilir, kendisi zorbalığı yapan kişi olabilir, ya da hem zorbalığa uğrayan kişi olup hem de ken- di zorbalık yapan kişi olabilir. Örneğin, Amerika‟da Nansel vd. (2001) tarafından yapılan bir araştırma- da, 6. sınıfla 10. sınıf arasındaki 15.686 çocuktan %30‟u okul ortamında zorbalığa maruz kaldıkları- nı belirtmişlerdir. Bunların %11‟i kurban , %13‟ü zorba, %6‟sı ise hem kurban hem zorbadır. Okullarda yaygın olarak bilinen geleneksel ak- ran zorbalığı bilgi ve iletişim teknolojilerinin geliş- mesi ve eğitim hayatına entegre olmasıyla birlikte “sanal zorbalık, elektronik zorbalık, siber zorbalık” da denilen yeni bir zorbalık türüne dönüşmüştür. (Willard,2005). Siber zorbalık ya da sanal zorba- lık, birey veya grup tarafından, bilgi ve iletişim teknolojileri aracılığıyla, karşı tarafa zarar vermek amacıyla, kötü niyetle ve tekrarlayan mesaj ve re- simlerin kasıtlı ve düzenli bir şekilde gönderilme- sidir. (Patchin ve Hinduja, 2006). Siber zorbalık kavramı, teknoloji üzerinden gerçekleşen zorbalık şekli olarak tanımlanabilir ve bilgisayar ve cep te- lefonları aracılığı ile gerçekleşir ((Ayas ve Horzum). İnternette zorbalık yapan kişi tarafından kurbanın kişisel web sitesine, mail adreslerine, sosyal med- ya hesaplarına, bireyi kendisi hakkında kötü his- settiren, müstehcen, onur kırıcı, utandırıcı mesaj- lar ve postalar yollanmaktadır. Aynı şekilde, bireye kendini kötü hissettirme durumu, kurbana cep te- lefonu aracılığı ile gönderilen uygunsuz içeriklerle de sağlanır. Bazen internet üzerinden çalışan bir cihaza erişiminiz olması bile, siber zorbalığın sizi her yerde takip etmesine neden olabilir. Siber zorbalık türlerine şu davranış biçimleri örnek olarak verilebilir: Telefon ya da bilgisayar üzerinden uygunsuz mail, MEDYALAB KAS IM 2020 41