MEDYALAB - 3. SAYI

2 4 25 25 24 Sinemada da değişmeyen tek şey değişimin ta kendisi… Çağdaş Türk Filmlerinde Din AdamlarınınYeri S inemada da değişmeyen tek şey değişimin ta kendisi… Ve her şey gibi din ve din adamı tasvirleri de. Türk sin- eması, geçmişten günümüze bir değişim gösteriyor. Türk sine- masında din adamları bir zamanlar dolandırıcı, kışkırtıcı, büyücü ve iyi olmayan şeklinde portrelenirk- en, günümüzde bilge karakter, yol gösteren ve toplum tarafından ka- bul edilip güven duyulan kişi olar- ak temsil ediliyor. Sinema, her zaman içinde bulunduğukültürünetkilerini taşır. Aynı zamanda yaşadığı coğrafyada olan olay, kişi ve kurumlardan da etkilenir. Bir ülkede yaşanan olay- lar, yönetmenler tarafından beyaz perdeye aktarılır. Böylelikle film- lerde kullanılan temsillerin içinde bulunulan kültürden, coğrafi konumdan, kişilerden, kurum- lardan ve olaylardan etkilendiğini söylemek mümkün görünüyor. Yaşanan savaşlar filmlere uzun yıl- lar konu olurken, yapılan devrim- ler ve değişen iktidar yapısı yeni gelene göre filmlerde temsil an- layışını da değiştirir. Bu noktada her temsilin kültürden kültüre değiştiğini söyleyebiliriz. Örneğin kadın temsili ataerkil toplumlar tarafından farklı, modern toplum- lar tarafından farklı yansıtıl- maktadır. Orta Doğu’da kadının filmlere konu oluşu ya da film- lerdeki temsili toplum tarafından ötekileştirilen, söz hakkı olmayan ve susturulmuşken, Avrupa’da çalışan, söz hakkı olan ve özgür kadın temsili şeklinde. Bu yüzden filmlerde, doğuşundan itibaren konu alınan ve temsil edilen her öğe, o coğrafyanın ve kültürün iz- ini taşır. Bu metin, 2010 yılı sonrasında çıkan iki filmi ele alıyor. Bu film- lerin özellikle din ve din adamı tasvirinde Türkiye sinemasın- da önemli bir yerde durduklarını söyleyebiliriz. Farklı din adamı temsili olmalarına rağmen eski Türk filmlerinde olan din adamı tiplemesi ile aralarında ne ka- dar fark olduğunu yazının analiz kısmında tartışıyor olacağım. Türk sinemasının, ilk filmlerini vermeye başlamasından bu yana din adamı temsiline daha çok dolandırıcı, kışkırtıcı, büyücü ve iyi olmayanın şeklinde yer verildiğini görüyoruz. Kibar Feyzo filminde din adamı karakterinin para karşılığın- da fetva vermesi, Züğürt Ağa ve Üçkağıtçı filmlerinde din adam- larının üfürükçü ve büyücü olarak gösterilmesi, Umut filminde de- fine arayan hocanın bunu kendi öngörülerine dayandırması gibi örnekler oldukça yaygın olarak kullanıldı. Bu durum o dönemin si- yasi, coğrafi ve kültürel olaylarına paralel olarak işleniyor. Ancak günümüze geld- iğimizde durumun başkalaştığını görüyoruz. Bugün Türk filmlerinde din adamı temsili çoğunlukla yol gösteren, iyiyi bulmayı sağlayan, toplum tarafından kabul görmüş olarak karşımıza çıkıyor. Eski Türk filmlerinde yan karakter olarak gördüğümüz din adamlarını, yeni Türk sinemasında ana karakter olarak görebilmekteyiz. Bunun sebeplerine gelindiğinde değişen politik düzen, hür düşünme ve hareket edebilme özgürlüğü, kültürel değişiklikler diyebiliriz. inceleme Bu yazıda yakın marka- ja alınan ilk film Açlığa Doymak (2012), Zübeyr Şaşmaz tarafından yönetmenliği üstlenilen bir dram filmidir. Filmin ufak bir özetini verecek olursak, üç farklı hayatın birbirlerine nasıl dokunabildiğini bizlere anlatır. Film abisini kaybe- den üniversiteli bir genç kadının, abisinin peşine düşerken sol örgüte üye olup açlık grevine ka- dar devam eden öyküsü, sürek- li ilişkiler yaşayıp kilo vermeye çalışan genç kadının öyküsü ve işten atılan, tüm servetim dediği ailesini bombalı eylemde kaybe- den Eyüp’ü konu almaktadır. Karsını ve çocuğunu kay- bedince akli dengesini kaybetmek üzere olan Eyüp, oldukça meşak- katli yollardan geçer. Burada asıl ele alacağımız şey, Eyüp’ün din adamı temsili ile karşılaşması. Dibi gören ve artık kaybedecek bir şeyi olmayan Eyüp’ün karşısı- na çıkan din adamı temsilinde, onu yadırgamayan, ona alkol içtiği için kızmayan, kendi ben- liğini dinlemesini söyleyen ve onu asıl kendi düşüncelerinin doğruya götüreceğine inan bir profil ile karşı karşıya kalırız. Yapılan her hatanın bir dönüşüne inanan bu din adamı temsili ile uzun uğraşlar sonunda Eyüp ona göre doğru olanı seçip yoluna devam eder. Eyüp’ün bu bilge karakter ile her karşılaşmasında kafası daha fazla karışır, bazen tamamen dış dünya ile ilişkisini keser, bazense tama- men dünya işleri ile uğraşır. Başlar- da bu din adamına inanmaz ve on- ları dolandırmaya bile çalışır ancak her yaptığı kötülüğün karşısında ona iyilik ile yaklaşan bilge karak- ter sonunda Eyüp’e iyiliği öğretir. İyi olmak, doğru olandan yana ol- Açlığa Doymak Filminde Din Adamı Stüdyo Sorumlusu Yaren Kalkan