MEDYALAB - 4. SAYI

27 26 Me dy aL ab Şub a t 2 0 2 1 26 Me dy aL ab Şub a t 2 0 2 1 27 Blade Runner Ne Anlatıyor? Şehnaz TEKBAŞ İstinye Üniversitesi Öğrencisi blade runner B u yazıda, Blade Runner filmi üzerinden küresel ağlarda sana- yileşmenin getirmiş olduğu de- ğişim ve dönüşümlerin şehirleri ve toplum hayatını bir anda nasıl dönüştüreceği gösterilmiştir. Filmde, tek- noloji küresel döngü mekanizmasına ben- zer şekilde sürekli kendini yenilemektedir. Sistemde bulunan robotların ömürleri az kaldığında emekliye ayrılmakta ve robotlar bir süre sonra sisteme isyan etmektedir. Bu çalışmada, küresel döngünün getirmiş olduğu tüketim ve toplum ilişkisi yanı sıra toplum ve statü ilişkisi değerlendirilmiştir. 1982 yılını aydınlatan Blade Runner filmi içinde yaşanan zamana baktığımızda 2019 yılına kapılarını araladığı görülmek- tedir. Philip K. Dick’in Do Androids Dream of Electric Sheep romanından uyarlanan filmin konusu şöyledir: Dünya sisteminde küreselleşme sayesinde açılan pencerenin getirdiği dönüşümleri hayata geçiren Tyrel Corp firması robotların üretimde yer al- masını sağlamıştır ve insanlara benzeyen robotlar üretmektedir. Dünya mekanizma- sının küresel ateş çemberine dönüşmesi insanların ürettiklerine, kendi özüne, top- lumuna ve devlet mekanizmasına yabancı- laştırmaktadır. Teknolojinin ve üretim ağ- larının değişmesi çerçevesinde insanların toplum içindeki konumu değişirken kendi- lerine ve çevrelerine karşı da yabancılaş- maktadırlar. Yaratıcı yıkım kavramı pen- ceresinden baktığımızda, eski teknolojik ürünlerin yerine yenileri tasarlanması ve üretilmesinden sonra sistemde her şeyin uzun ömürlü değildir. Blade Runner (1982) Filminin Konusu 1982 yılını aydınlatan Blade Runner filmi içinde yaşanan zamana baktığımızda 2019 yılına kapılarını araladığı görülmekte- dir. Philip K. Dick’in “Do Androids Dream of Electric Sheep?/ Android’ler Elektrikli Koyun Düşler mi?” romanından uyarlanan film olarak karşımıza çıkmaktadır. Dünya üzerinde nüfusun artması, bunun iklim değişikliklerini beraberinde getirmesi, genetik mühendisliği gibi alan- ların ortaya çıkarak aydınlık dünyayı karan- lık bir dünyaya nasıl çevirdiği filmle gözler önüne sermektedir. Blade Runner filminde Tyrel Corp firması insanlara benzeyen ro- botları üretmektedir. Dünya mekanizması dışında yer alan herhangi bir gezegende barınan bu robotlar oralarda köle olarak kullanılmakta ve bu süreçte sisteme karşı ayaklanmaktadır. Ayaklanmaları sebebiyle yok edilmelerine karar verilmekte ve film- de “infaz değil emekliye ayırma” tabiriyle anlatılmaktadır. Blade Runner teknolojik açıdan güç sembolü haline gelen ülkelerde gelişen bir dönemin ayak izlerini misafir etmektedir. Filmde, Tyrel Corp firması insanların do- ğası gereği var olan sevgi, korku, kötülük, şiddet gibi duyguları robotların kodlarına sistemselleştirerek insan gibi düşünen ve hareket eden robotları üretim sürecine dâhil etmektedir. Robotların, insan gibi düşünmesi ve hareket etmesi aslında yeni bir kaosa kapılarını aralamaktadır. İnsanın kopyası olarak adlandırılan robotlar in- sanlardan ayırt edilmek için bazı testlere tabi tutulmakta ve bu testler genellikle ileri teknoloji olarak adlandırdığımız göz merceği okuma cihazları aracılığıyla ya- pılmaktadır. Bu sayede robotların insan mekanizmalarının kopyası olup olmadığı anlaşılmaktadır. İnsan kopyası olduğu an- laşılanlar ise yok edilmeye mahkûm bıra- kılmaktadır (Scott, 1982; E-kaynak). Şekil 1. Blade Runner’da Robotların Kopya Olduklarını Tespit Eden Makinenin Görünümü Dünya sisteminde değişen denge- ler sonucunda insanların ihtiyaçlarının karşılanması için üretilen teknolojile- rin zamanla insanı çıkmaza sürüklediği görülmektedir. Filmde, Nexus 6 üretim olan robot Roy Batty Tyrell›ı öldürmektedir. Filmin sonunda ise, Roy Batty ölür ve ardından beyaz bir kuş karanlık dünyaya uçar. Burada verilmek istenen mesaj, yönetilenler veya üretim safhasını gerçekleştirenlere karşı çıkmamaktır, sistemi eleştirmeyen robot veya insanlar yeryüzünde mutlu bir hayat sürecektir. Temel Karakterler ve Özellikleri Şekil 2. Blade Runner’da Rick Deckard Karakterinin Görünümü Rick Deckard: Gezegen sistemini yönetenlerin kurduğu bıçak savaşçıları adlı mekanizmada görev alan polis memuru olarak karşımıza çıkmaktadır. Sisteme karşı ayaklanan robotların im- hasını gerçekleştirmekle görevli olduğu görülmektedir . Şekil 2. Blade Runner’da Rick Deckard Karakterinin Görünümü Dr. Eldon Tyrell: İnsan özelliklerinin kopyasını yapan ve robotların kodlarına sistemleştiren aynı zamanda Tyrell fir- masını kuran kişi olmaktadır. Şekil 4. Blade Runner’da Rachael Karakteri Rachael: Tyrell’ı asiste etmekte olan ro- bot olmanın yanı sıra ana karakterimiz olan Deckard’a aşık olmaktadır. Şekil 5. Blade Runner’da Yüzbaşı Braynt Karakteri Yüzbaşı Braynt: Bıçak Savaşçılarının lideri olarak görülmektedir. Kendi gezegenlerin- den kaçıp dünyaya gelen robotları bulma- ya çalışmaktadır Şekil 6. Blade Runner’da Roy Batty Karakterinin Görü- nümü Roy Batty: Tyrell firmasının ürettiği Nexus 6 modeli gezegende kurulan sisteme karşı ayaklanan robot olmaktadır. Sistem içinde kendini yenileyemediği için ölüme mahkûm olan robottur. Şekil 7. Blade Runner’da J.F Sebastian Karakteri J.F. Sebastian: Genetik Mühendisi olan bir insan olarak karşımıza çıkar ve yaşlan- maktan şikayetçidir.