MEDYALAB - 4. SAYI

BLADE RUNNER BLACK MIRROR THE ISLAND DAWN OF THE DEAD GHOST IN THE SHELL MAD MAX 39 38 Me dy aL ab Şub a t 2 0 2 1 38 Me dy aL ab Şub a t 2 0 2 1 39 edildiği görülmektedir. Bir diğer yansıması ise geleneksel pek çok değerin ve insanlar arası ilişkilerin puansal bir sanal ölçekle değer- lendirilmeye tabi tutulmasıdır. Bu da insanların özlerini ve ken- di kişiliklerini askıya almalarına ve ilişkilerinde aslında kendilerini ifade etmeyen diğerlerine yaran- ma odaklı bir maske takmalarına sebebiyet vermiştir. Böylesine bir sistemin eski o sıcak ve samimi il- işkileri ortadan kaldırması örneği de bir yaratıcı yıkım örneği olarak değerlendirilebilir. Veblen gösterişçi tüket- imin üst sosyal sınıf ve bunlara benzemeye çalışan diğer sını- flar tarafından, gösteriş amaçlı yapılan alışverişler olarak tanım- lamıştır. Bir diğer tanım ise “kişinin toplumdaki prestijini artırmak için toplum içinde tüketilen mal veya hizmetleri satın alması ve bu mal veya hizmetleri diğer insanları et- kilemek ve egosunu tatmin etmek için kullanması şeklinde tanıml- anmıştır. Bu hatırlatıcı tanımlar ışığında dizide izleyiciye gelecek hakkında verdiği mesaj teknoloji ve sanallığın tüm hayata sızmasıy- la birlikte sanal ve reel hayatın kalmadığı bir gelecek tasvirinde insanların tüketim eğilimi tama- mıyla gösteriş üzerine kurulu ol- acaktır. Buna bağlı olarak insan- ların tüketimleri yalnızca diğerleri benim en iyi olduğumu ve en iyi ürünlere sahip olduğumu görsün anlayışı doğrultusunda ilerlemek- tedir. Dizi insanlığın ortak kaderi hakkında bizlere çarpıcı sonuçlar ortaya koyar. Örneğin şuan bile gerek kamusal alanda gerekse özel alanda hayatın her noktasında kafasını telefondan kaldırmayan kaldırsa bile bir gözünün ucuyla sürekli telefona bakmaya çalışan ve aklı sürekli telefonda olan bir birey modelinin izleri günümüz itibariyle ortaya çıkmıştır. Te- knolojik gelişmelerin insanın yaşantısını, toplumların alışkan- lıklarını ve kültürünü değiştirebi- lecek etkiye sahip olduğu bilin- en bir gerçektir. Ancak sorun şudur bu etki toplum nazarında ve kültüründe olumlu bir etki mi yaratmaktadır yoksa olumsuz bir etki mi tartışılması gereken bu- dur. Bu aslında bugünde tartışılan ve çözüm aranan bir sorundur. Toplumlar teknolojiyi ve interneti iyi yönde mi kullanıyor kötü yönde mi bunun insanların yaşantıları- na olumlu yansımaları mı oluyor olumsuz mu? İşte tam bu nokta- da filme bakıldığında filmin bize verdiği mesaj şudur: İnsanlığın te- knolojik olarak ilerlemelerine ve gelişmelerin karşın toplumlar ön- lemlerini almazlarsa ve bunun iyi yönde kullanılması için çözümler bulunmazsa eğer bu durum baş- ta insan davranışlarını ve sosyal ilişkileri zedeleyen bir durumu or- taya çıkartacaktır. Filmde örneğin oyuncu kafeteryaya gittiğinde herkes telefonuyla uğraşmaktadır. Sonrasında sipariş ettiği kahveyi içmeden ve kurabiyeyi yemeden fotoğrafını çekip paylaşmaktadır. Sipariş ettiklerini beğenmemiş olsa da bunu paylaştığı ve iyi değer- lendirmeler aldığı için mutludur. Bu kısımda bize aslında insanların tutumlarının kendilerini iyi hisset- mek adına tüketime yöneldikler- ini gösteren bir durumdur. Onları mutlu eden sahip oldukları ve bunu diğerlerine duyurmaktır. Bu kapsamda materyalizmin tanımına değinmekte fayda vardır. Özetle materyalizm, dünya malına önem vermek ve statü tüketimi ise diğer insanların gözünde görece- li olarak üstün olduğu düşünülen mallara sahip olmaktır (Tokgöz, 2018). Materyalist bireyler için ise kendilerini tatmin etme ve daha iyi hissetmenin vazgeçilmez yolu; mal, mülk ve paraya sahip olmak- tan geçer. Pek çok insan mutlu- luğu, kişisel ilişkiler, deneyimler ve başarılarda bulurken, materyalis- tler için bütün bunlar yeteri kadar önemli değildir. Onlara göre in- sanın tatmin olması sahip olduğu varlıklarla yakından ilişkilidir. Yararlanılan Kaynaklar Aybike Serttaş, Reklam ve Tüketim, 1. Hafta Ders Notları, 2020. Aybike Serttaş, Reklam ve Tüketim, 2. Hafta Ders Notları, 2020. Aybike Serttaş, Reklam ve Tüketim, 4. Hafta Ders Notları, 2020. Elmasoğlu, K. (2017). Tüketim kültüründe etkili bir araç olarak reklamın işlevlerine dair genel bir değerlendirme. Abant Kültürel Araştırmalar Dergisi, 2(4), 27-42. black mırror Serttaş, A. (2015), Televizyon dizilerinde yabancılaşma teması: ‘’Black Mirror’’ dizisi örneği. Uluslararası Hakemli İletişim ve Edebiyat Araştırmaları Dergisi, 3(6), 94-119. Tokgöz, E. (2018). Materyalist değerler statü tüketimi ve dürtüsel satın alma arasındaki ilişki. Yönetim ve Ekonomi Araştırmaları Der- gisi, 6(1), 1-19. Vural, Z. & Bat, M. (2010). Yeni bir iletişim ortamı olarak sosyal medya: Ege Üniversi- tesi İletişim Fakültesine yönelik bir araştır- ma. Journal of Yasar University, 20(5), 3348‐3382.